Ben Tiggelaar over moedig leiderschap à la Brené Brown

Volgens Ben Tiggelaar draait kwetsbaarheid à la Brown niet om zalvende praatjes, het is eerder een stevige Texaanse knokpartij met jezelf en de mensen om je heen.

Jaren geleden schreef hij daar voor NRC een column over die nog steeds relevant is:

Voor het eerst daten na een scheiding, je eigen bedrijf beginnen, je kind uitzwaaien dat uit huis gaat... Het zijn real life voorbeelden van waar het bij Brené Brown telkens weer over gaat: kwetsbaarheid. Enkele dagen geleden verscheen de Nederlandse vertaling van haar nieuwe boek over leiderschap: Durf te leiden. Ook hierin staat kwetsbaarheid centraal. Maar anders dan ik dacht.

Wie is Brené Brown ook alweer? Een Amerikaanse onderzoeker op het gebied van sociaal werk uit Texas, die de afgelopen jaren uitgroeide tot een fenomeen. Zo trok haar TED-talk uit 2010 inmiddels meer dan 38 miljoen kijkers.

Ik had het lezen van haar boeken tot nu toe zorgvuldig uitgesteld. Van coaches die dingen zeggen als „je moet je een beetje kwetsbaar opstellen” krijg ik jeuk en ik was bang voor een overdosis op dit gebied. Onterecht. Kwetsbaarheid à la Brown draait niet om zalvende praatjes. Het is eerder een stevige Texaanse knokpartij met jezelf en de mensen om je heen.

De ultrakorte samenvatting van Browns gedachtegoed: als je echte verbinding wil maken met anderen – misschien wel het belangrijkste dat je als mens kunt doen – dan moet je de moed hebben om je twijfels en angsten te delen en om je kwetsbaar op te stellen. Als je dat niet doet, als je je kwetsbaarheid ontkent en je negatieve emoties probeert te verstoppen, danmis je ook de mooie emoties en de goede dingen in het leven, zoals dankbaarheid, liefde en geluk.

Voor haar nieuwe boek spraken Brown en haar team met 150 leiders van grote organisaties. Haar conclusie: effectieve leiders zijn niet bang voor kwetsbaarheid. Ze durven bijvoorbeeld oprecht te luisteren naar mensen met stevige kritiek. Ze kennen zichzelf, hun sterke en hun zwakke punten, en ze accepteren wie ze zijn.

Durf te leiden is naast beschouwend ook praktisch. Volgens Brown draait goed en moedig leiderschap om vier bouwstenen.

1. Kwetsbaarheid: in de praktijk betekent dit bijvoorbeeld het tonen van echte nieuwsgierigheid. Moedige leiders stoppen minstens zoveel energie in het begrijpen van anderen, als in het overbrengen van hun eigen boodschap. Ze vragen om duidelijke, heldere taal: nodig de ander uit om te zeggen waar het op staat.

2. Waarden: leiders moeten vaak beslissingen nemen zonder zeker te zijn van de uitkomsten. Dat kan alleen maar als je zelf helder hebt wat je belangrijkste waarden zijn. En daarbij mag je niet blijven hangen in vage termen als ‘integriteit’ of ‘het verschil maken’, maar moet je waar je in gelooft vertalen naar concreet gedrag.

3. Vertrouwen: leiders moeten werken aan vertrouwen. Wat daar zoal bij komt kijken? Duidelijk vertellen wat je gaat doen en je daaraan houden. En kiezen voor moed boven gemak. Oftewel: het lef hebben om beslissingen te nemen die misschien niet leuk zijn, maar wel juist en rechtvaardig.

4. Opstaan: leiders moeten leren hun eigen fouten niet langer te bedekken met verzinsels en complottheorieën, maar ze onder ogen te zien. Brown zegt: leer van je fouten, deel ze met je team en ga verder.

Maar eigenlijk laat dit boek zich niet samenvatten in een rijtje met vier punten. Het zijn vooral de anekdotes enpersoonlijke verhalen die overtuigen. Voor wie bereid is zich (nou goed, nog één keer dan) kwetsbaar op te stellen en te luisteren naar wat Brown te vertellen heeft, valt er zeker iets te leren.

Dit is een column van Ben Tiggelaar, geschreven voor NRC